Hyfforddiant Ymwybyddiaeth Feirniadol am yr Iaith Gymraeg, a’i Gyfraniad at Gynllunio Ieithyddol Cynhwysol yng Nghymru

Eaves, Steve 2015. Hyfforddiant Ymwybyddiaeth Feirniadol am yr Iaith Gymraeg, a’i Gyfraniad at Gynllunio Ieithyddol Cynhwysol yng Nghymru. PhD Thesis, Cardiff University. Item availability restricted.

Preview	PDF - Accepted Post-Print Version Download (3MB) | Preview
	PDF - Supplemental Material Restricted to Repository staff only Download (779kB)

Abstract

Ymdrinia’r traethawd hwn â dwy wedd ar gynllunio ieithyddol i adfywio’r Gymraeg yng Nghymru heddiw, a’r berthynas rhyngddynt. Y wedd gyntaf yw Hyfforddiant Ymwybyddiaeth am y Gymraeg i staff sefydliadau cyhoeddus wedi Deddf yr Iaith Gymraeg 1993, ac yn neilltuol, esblygiad ffurf feirniadol arno. Y wedd arall yw’r model cynllunio ieithyddol cynhwysol a arddelir gan Lywodraeth Cymru ers 2003, model a bennai i’r gymdeithas sifil rôl bartneriaethol allweddol yn y prosiect adfywio ieithyddol. Olrheinir yn gyntaf ddatblygiad y mudiad ymwybyddiaeth iaith ym maes addysgeg dysgu iaith yn Lloegr yn negawdau olaf yr 20fed ganrif, ac esblygiad ei bersbectifau beirniadol. Olrheinir wedyn ddatblygiad Hyfforddiant Ymwybyddiaeth Iaith yng Nghymru, nid ym maes addysgeg iaith, ond fel ymyriad eilaidd gan gyrff is-lywodraethol i esbonio i’w staff y gofynion statudol newydd iddynt drin y Gymraeg a’r Saesneg yn gyfartal wrth ddarparu gwasanaethau cyhoeddus. Gofynnai hyn am gryn newid arferion, wedi tros 450 mlynedd o eithrio’r Gymraeg o beuoedd swyddogol. Esblygodd cyfeiriadedd beirniadol ar yr hyfforddiant i gyflwyno’r cyd-destun ehangach i hyfforddeion, sef ffurf a amlyga natur ideolegol polisïau ieithyddol. Ar sail tystiolaeth wreiddiol ac eilaidd, gan gynnwys arolwg ansoddol a meintiol o hyfforddeion, dadleuir ei fod yn borth mynediad pwysig i ddinasyddion i wybodaeth a disgwrs prin am y Gymraeg. O droi at fodel cynllunio ieithyddol y Llywodraeth, olrheinir rhethreg gynhwysol testunau polisi, a chymherir y rhethreg â’r cynhyrchion polisi a gafwyd. Cyflwynir tystiolaeth mai prin fu’r ymyriadau cynhwysol, ac y methodd y prif asiantau cynllunio ieithyddol ag adnabod potensial Hyfforddiant Ymwybyddiaeth Feirniadol fel porth mynediad arwyddocaol i ddisgwrs cynhwysol. Argymhellir y dylid cynnwys yr hyfforddiant yn yr amrediad o brif ymyriadau a ystyrir gan Lywodraeth Cymru i weithredu’r model cynhwysol, a’i brif-ffrydio mewn sawl pau gymdeithasol er cynyddu mynediad dinasyddion at wybodaeth a disgwrs ieithyddol, gan fraenaru’r tir ar gyfer ‘newid ymddygiad ieithyddol’.

Item Type:	Thesis (PhD)
Status:	Unpublished
Schools:	Welsh
Subjects:	P Language and Literature > PB Modern European Languages > PB1001 Celtic languages and literature
Uncontrolled Keywords:	Welsh, revitalization, language planning, awareness training, critical awareness, public policy
Additional Information:	This thesis makes the case for a critical form of Welsh Language Awareness training as a potentially valuable - but currently undervalued - key contribution to the inclusive model of language revitalization planning operated in Wales today.
Language other than English:	Welsh
Date of First Compliant Deposit:	30 March 2016
Last Modified:	19 Mar 2016 23:56
URI:	https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/73554

Actions (repository staff only)

Edit Item