| James, E. Wyn 2025. Tensiynau Llundain: Goronwy Owen a’i Gywydd i Wahodd William Parry. Transactions- Honourable Society of Cymmrodorion 31 , pp. 131-144. |
Abstract
Crynodeb: Enw a ddaeth yn amlwg ym myd barddoniaeth Gymraeg o tua 1750 ymlaen oedd Goronwy Owen, a aned ym Môn yn 1723, ac erys ei ddylanwad hyd heddiw, pe ond am y ffaith fod yr Eisteddfod Genedlaethol yn cynnig cadair am gerdd hir yn y mesurau caeth a choron am un mewn mesurau rhydd. Roedd bywyd helbulus Goronwy yn llawn tensiynau a chroesebau o bob math. Dyma un a ymfalchïai yn ei alwadau ‘dwyfol’ fel bardd ac offeiriad, ond a oedd yr un pryd yn nodedig am afradlonedd ei fywyd beunyddiol cecrus. Gwelir y tensiynau barddol yn mynd ar gynnydd yn ei hanes wrth iddo awchu am ddilyn ffasiwn y dydd a llunio epig Gristnogol ‘Filtonaidd’ tra yn teimlo fod y mesurau traddodiadol Cymraeg yn anaddas ar gyfer cerdd hir o’r fath. Pan symudodd i gyffiniau Llundain yn 1755, gwelodd fod y ffasiwn lenyddol wedi newid. Llaciodd y tensiynau ac aeth ati i lunio rhai o’i gerddi gorau, megis ei gywydd i William Parry, Ysgrifennydd y Cymmrodorion, y gellid eu disgrifio yn ‘odes Horasaidd’. Ond cynyddodd y tensiynau rhyngddo a’i brif noddwyr, Morrisiaid Môn, gyda’r canlyniad iddo hwylio am Virginia yn 1757, ac yno y’i claddwyd ac nid ym ‘Môn, dirion dir’ yn ôl ei ddymuniad.
| Item Type: | Article |
|---|---|
| Date Type: | Publication |
| Status: | Published |
| Schools: | Schools > Welsh |
| Subjects: | D History General and Old World > DA Great Britain H Social Sciences > HS Societies secret benevolent etc H Social Sciences > HT Communities. Classes. Races P Language and Literature > PB Modern European Languages > PB1001 Celtic languages and literature P Language and Literature > PR English literature |
| Language other than English: | Welsh |
| Publisher: | Honourable Society of Cymmrodorion |
| ISSN: | 0959-3632 |
| Related URLs: | |
| Date of Acceptance: | May 2025 |
| Last Modified: | 23 Oct 2025 13:40 |
| URI: | https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/180418 |
Actions (repository staff only)
![]() |
Edit Item |




CORE (COnnecting REpositories)
CORE (COnnecting REpositories)