Tensiynau Llundain: Goronwy Owen a’i Gywydd i Wahodd William Parry

James, E. Wyn 2025. Tensiynau Llundain: Goronwy Owen a’i Gywydd i Wahodd William Parry. Transactions- Honourable Society of Cymmrodorion 31 , pp. 131-144.

Full text not available from this repository.

Abstract

Crynodeb: Enw a ddaeth yn amlwg ym myd barddoniaeth Gymraeg o tua 1750 ymlaen oedd Goronwy Owen, a aned ym Môn yn 1723, ac erys ei ddylanwad hyd heddiw, pe ond am y ffaith fod yr Eisteddfod Genedlaethol yn cynnig cadair am gerdd hir yn y mesurau caeth a choron am un mewn mesurau rhydd. Roedd bywyd helbulus Goronwy yn llawn tensiynau a chroesebau o bob math. Dyma un a ymfalchïai yn ei alwadau ‘dwyfol’ fel bardd ac offeiriad, ond a oedd yr un pryd yn nodedig am afradlonedd ei fywyd beunyddiol cecrus. Gwelir y tensiynau barddol yn mynd ar gynnydd yn ei hanes wrth iddo awchu am ddilyn ffasiwn y dydd a llunio epig Gristnogol ‘Filtonaidd’ tra yn teimlo fod y mesurau traddodiadol Cymraeg yn anaddas ar gyfer cerdd hir o’r fath. Pan symudodd i gyffiniau Llundain yn 1755, gwelodd fod y ffasiwn lenyddol wedi newid. Llaciodd y tensiynau ac aeth ati i lunio rhai o’i gerddi gorau, megis ei gywydd i William Parry, Ysgrifennydd y Cymmrodorion, y gellid eu disgrifio yn ‘odes Horasaidd’. Ond cynyddodd y tensiynau rhyngddo a’i brif noddwyr, Morrisiaid Môn, gyda’r canlyniad iddo hwylio am Virginia yn 1757, ac yno y’i claddwyd ac nid ym ‘Môn, dirion dir’ yn ôl ei ddymuniad.

Item Type:	Article
Date Type:	Publication
Status:	Published
Schools:	Schools > Welsh
Subjects:	D History General and Old World > DA Great Britain H Social Sciences > HS Societies secret benevolent etc H Social Sciences > HT Communities. Classes. Races P Language and Literature > PB Modern European Languages > PB1001 Celtic languages and literature P Language and Literature > PR English literature
Language other than English:	Welsh
Publisher:	Honourable Society of Cymmrodorion
ISSN:	0959-3632
Related URLs:	Publisher
Date of Acceptance:	May 2025
Last Modified:	23 Oct 2025 13:40
URI:	https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/180418

Actions (repository staff only)

Edit Item